Tweet

FİLM ARASI SUAT KOÇER

(suat.kocer@yenisafak.com.tr)

Türkiye’yi yasa boğan Soma’daki maden kazası vesilesiyle 100. yılını kutlayan sinemamızın maden kazaları ve maden işçileri karnesine bir göz attık.

1941’den bu yana meydana gelen ve binlerce işçinin hayatını kaybettiği kazalara rağmen, sinemamızda çekilen maden konulu filmler bir elin parmağını geçmiyor.

Mayıs’ta Manisa’nın Soma ilçesinde meydana gelen maden kazası, Türkiye’yi yasa boğarken, üç yüzü aşkın madencinin hayatını kaybettiği acı olay, dikkatleri bir kez daha madenlere ve buradaki çalışma koşullarına çekti. Bilançosu gün geçtikçe artan büyük felaket vesilesiyle, sinemamızın meseleye bakışını yansıtan filmlere göz atmak istedik. Ancak 100. yılını kutlayan Türk Sinemasının maden karnesi pek de iç açıcı değil. Öyle ki ülkemizde 1941’den bu yana meydana gelen ve binlerce işçinin hayatını kaybettiği maden kazalanyla ilgili çekilen film sayısı, bir elin parmağını geçmiyor.

Aralarında Ömer Lütfi Akad‘ın ‘Diyet‘ ve Ertem Göreç’in ‘Karanlıkta Uyananlar‘ın bulunduğu az sayıdaki film işçi, sendika, grev ve çalışma koşullarını konu ederken sinemamızda maden ana temalı tek filme, yönetmen Yavuz Özkan imza attı.

Maden adlı filmin senaryosunu da kendisi kaleme alan Yavuz Özkan dışında, yönetmen Sinan Çetin‘in Bir Günün Hikâyesi ve yine aynı konuya dikkat çeken bir olayı konu eden Erden Kıral imzalı Yük, bu alanda çekilen üç film olarak öne çıkıyor. İşte üç kurmaca, bir de belgeselin yer aldığı, sinemamızın maden karnesi:

Bir ‘yasağın’ hikâyesi

Yönetmenliği Sinan Çetin’in yaptığı ‘Bir Günün Hikâyesi’ isimli film, maden işçilerinin yaşadığı sorunları, törenin ket vurduğu bir aşk dramı etrafında anlatıyor.

Başrollerini Fikret Hakan ve Nur Sürer’in paylaştığı 1980 yapımı film, bir maden ocağında çalışan Mustafa’nın hikâyesi. Mustafa, göçük altında kalıp ölen ağabeyinin dul karısı Emine‘yle evlenmek zorunda bırakılır. Her ne kadar onun gönlü Zeynep’te ise de büyüklerin baskısı ile Emine’yle evlenmek zorunda kalır.

Film, bir yandan bu dramı işlerken, öte yandan maden ocağındaki gelişmeleri beyazperdeye aktarıyor.
Dönemin atmosferi bakımından sakıncalı bulunan Bir Günün Hikâyesi, kısmen sansürlenip, bazı ek sahneler konularak vizyona girebildi. Nur Sürer, filmdeki rolüyle, 1982’de Antalya Altın Portakal Film Festivalinde En iyi Kadın Oyuncu ödülünün sahibi oldu.

İnci Dişli Kardeşim’in Belgeseli

Çekimleri Zonguldak’ta yapılan ve yapım ve yönetmenliğini Gül Büyükbeşe‘nin üstlendiği “İnci dişli kardeşim” adlı belgesel Zonguldak’taki maden işçilerinin zorlu yaşam mücadelesine yoğunlaşıyor.

TRT Belgesel ve TRT Turizm kanallarında gösterimi yapılan belgesel, özellikle işçilerin günlük yaşamına dair ayrıntılarla dikkat çekiyor.

Erden Kıral’dan ‘Yük’

Gerçek bir öyküden senaryolaştırılan Yük isimli film, cinayet sebebiyle hasmından kaçmak için madende saklanan bir adamın hikâyesi. Yönetmenliğini Erden Kıral‘ın yaptığı filmin baş rollerini Nadir Sarıbacak, Tansur Biçer ve Tülin Özen paylaşıyor.

Maden

Senaryo ve yönetmenliğini Yavuz Özkan’ın üstlendiği 1978 yapımı Maden, sinema tarihimizde maden işçilerinin sorunlarına odaklanan tek yapım olarak dikkat çekiyor.

Başrollerini Cüneyt Arkın, Tarık Akan, Halil Ergün ve Hale Soygazi’nin paylaştığı film, yer altı ocaklarında yaşanan ölümler üzerine, işçiler arası dayanışmayı sağlamaya çalışan İlyas’ın mücadelesini konu ediyor.

İlyas’ın yoğun çabalarıyla örgütlediği arkadaşları, birlik olup maden ocaklarındaki şartların iyileştirilmesi için eylemlere başlarlar. Her türlü baskıya rağmen vazgeçmeyen işçiler, İlyas’ın yine bir göçük esnasında hayatını kaybetmesiyle, gerçek anlamda kenetlenip harekete geçerler.

Sendikal haklar, grev, toplu sözleşme ve bu alandaki pek çok konuya da değinen film 1978’de düzenlenen Antalya Altın Portakal Film Festivalinde En iyi Film, En iyi Erkek Oyuncu (Tarık Akan), En iyi Kadın Oyuncu (Hale Soygazi), En iyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Meral Orhonsay) ödüllerinin sahibi oldu.

 (Yeni Şafak Pazar, 18.05.2014)