Tweet

Çeviren: M. Birol GÜGER

İngiliz Telegraphın bilim editörü Sarah Knapton, son yıllarda gündemden düşmeyen kadın cinayetlerini konu alan bilimsel bir araştırmayı köşesine taşıdı. Kadın cinayetlerinin gelişim sürecinde, 7 ortak aşamanın tespit edildiği bu araştırma, birçok mağdurun yaşamını kurtarabilir.

İngiltere’deki Gloucestershire Üniversitesi’nden kriminoloji uzmanı Dr. Jane Monckton Smith, yüzlerce kadın cinayeti üzerinde yaptığı incelemeler neticesinde, cinayetlerin oluş süreçlerine ilişkin ortak noktaları belirledi. Buna göre, cinayetler işlenmeden önce katil ve maktul arasında yedi aşamalı bir süreç yaşanıyor.

Smithe göre araştırma, cinayetlerin çoğunun kendiliğinden değil, ortak yönler barındıran bir sürecin sonunda ve öngörülebilir bir biçimde gerçekleştiğini ortaya koyuyor.

İlk işaret: Yoğun takip

Başlangıç olarak, neredeyse tüm cinayetlerde bugünün moda tabiriyle sıkı bir stalk (kişinin bir başka kişi hakkında internet ve sosyal medya üzerinden yaptığı yoğun takip ve detaylı araştırma) söz konusu. Ayrıca bu şekilde sonlanan ilişkilerin neredeyse tümünün kısa sürede ciddiyet kazanan ilişkiler olması dikkat çekiyor.

Bir sonraki aşamada fail, ilişkiyi kontrol altına almaya başlıyor. Ardından belirli bir aşamada kontrolü yitirdiğini düşünüyor, buna maktulün ayrılma teklifi yol açabiliyor. Bu hisse kapılan fail, hemen her hareketini takip ettiği kişi hakkında internet ve sosyal medya hesapları üzerinden yoğun ve detaylı araştırmalar yapmaya başlıyor. Bu araştırmalara intihar tehditleri eşlik ediyor.

Altıncı aşamada saldırgan birlikte olduğu kişiyi öldürerek ondan intikam almaya karar veriyor. Bu süreç aynı zamanda bir planlama süreci. Yedinci aşamada fail cinayet için silah temin etmeye çalışabilir, mağdurla yalnız kalmak ya da onu yalnız yakalamak isteyebilir ve sekizinci aşamada da cinayet gerçekleşir.

Cinayet öncesi yedi safha

1. İnternet ve sosyal medyada hedef kişiye yönelik sıkı bir takip başlar.

2. İlişki kısa sürede olağan dışı ciddiyet kazanır.

3. Zorlayıcı kontrol ilişkiye egemen olmaya başlar.

4. Fail, kontrolünün tehlikede olduğunu sezinler.

5. Kontrol ve takip süreci intihar tehditleriyle giderek tırmanır.

6. Fail, hedefteki kişiyi öldürerek intikam almaya karar verir.

7. Fail, son aşamada silah temin eder ve kurbanı yalnız yakalama planları yapar.

8. Cinayet işlenir ve fail, kurbanın çocukları gibi, sevdiği başka kişilere de zarar vermeyi göz önünde bulundurabilir.

372 cinayet mercek altına alındı

Dr. Monckton Smith, çalışmasına İngiltere’de işlenen ve tarihleri 2012 yılına kadar uzanan 372 cinayetin hikâyelerine ulaşmakla başladı.

İşlenen cinayetlerin yüzde 80’den fazlasında mağdurların kadın olduğunu tespit eden Smith, araştırmanın yayımlamasının hemen ardından BBC’ye yaptığı açıklamada, bugüne dek söz konusu öldürme olaylarını, tutku cinayetleri olarak tanımlıyor, üzerinde kalın bir sis perdesi olan spontane cinayetler olarak açıklıyorduk, bu doğru değil dedi ve ekledi, Bütün bu dosyaları incelediğinizde planlama, kararlılık ve daima, zorlayıcı kontrol olduğunu görürsünüz.

Dr. Smith, kadınların hangi aşamada sorunlu eşten ayrılmaları ve önlem almaları gerektiğini tespit etmek için daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulundu. Smith’in geliştirdiği model bugün polislere, avukatlara, gözaltı memurlarına ve psikologlara öğretiliyor.

Smithe göre, polisler, modeli kavrama konusunda çok pratikti ve söz konusu aşamaları, üzerinde çalıştıkları dosyalara yansıttılar. Zira, onların deneyimlerine hitap ediyordu. Bugün ise üzerinde çalıştıkları zorlayıcı ilişkinin hangi aşamada olduğunu tetkik ediyorlar.

Model bilinseydi cinayet önlenirdi

Dr. Smith’in dosyasında bulunan olaylardan birinde, 24 yaşındaki Alice Ruggles, eski sevgilisi Trimaan Dhillon ile aralarındaki yoğun ilişki sona erdikten sonra, fail Dhillon tarafından sıkı bir şekilde takip edildi. Dhillon, Ekim 2016’da Rugglesın Gateshead’deki dairesine girdikten sonra onu oracıkta öldürdü.

Baba Clive Ruggles, Smith’le mülakatında, Smith’in sekiz aşamalı modelinden haberdar olmaları durumunda, olayların kesinlikle farklı sonuçlanabileceğini söyledi. Ruggles, “Yoğun kontrol ve takip vardı, bütün uyarı işaretleri yerli yerindeydi. Bu bilgi polisin elinde yoktu. Alice ve bizim hiçbir fikrimiz yoktu” dedi.

Hayatlar kurtulabilir

Rugglesa göre, kızlarına gelen sürekli mesajlar ve fail tarafından uygulanan şantaj, beşinci aşamaya gelindiğini ortaya koyuyor. Dolayısıyla, Dr. Smith tarafından geliştirilen modelin yaygınlık kazanması durumunda birçok hayat kurtulabilir.

Smith’in makalesinde ulaştığı sonuca göre, polislerin söz konusu 7 aşamayı idrak etmeleri durumunda, failleri daha rahat takip edebilecekler ve mağdurlar da polisler ve diğer meslek profesyonellerine hangi aşamada olduklarını daha rahat bir biçimde ifade edebilecekler.

(Cumhuriyet Olaylar ve Görüşler, 05.09.2019)