Tweet

Veysel BOĞATEPE

Uyguladığı şiddetle karşı karşıya kalan bir başkanın hikâyesini sergileyen filmde, Ortadoğu konjonktürü üzerinden başkanlık sistemi sorgulanıyor.

Partili cumhurbaşkanı, yarı başkanlık ve başkanlık tartışmaları yapıladursun sinema sektörü çok daha öncesinden başkanlık sistemine kayıtsız kalmamış, kendi ifade diliyle sistemi sorgulayan filmler çekmiş; propaganda filmlerini saymazsak, ABD ve başka ülkelerde başkanlık sistemi farklı açılardan ciddi düzeyde değerlendirilmiş ve eleştirilmiştir. Birkaç örnek verecek olursam, 90’lı yıllarda çekilen “Başkan Çocuğu”, “Bir Günlük Başkan” ile 2000’li yılların başında çekilen ve Birleşik Krallık başkanı Churchill’i de ti’ye alan “Çakma Başkan” bu kategorideki filmlerin başında geliyor.

Türk sineması yakın tarihte (2012) başrolünü Ferhan Şensoy’un üstlendiği “Muhalif Başkan” ile kategoriye dahil olmuştur; ne ki henüz çekilen “The President”, birçok yönüyle diğerlerinden ayrılmaktadır. Aralarında “Ekümenik” ödülü de bulunan ve 90’lı yılların sonunda çektiği “Ekmek ve Çiçek” filmi ile dünya sinemasında hatırı sayılır bir yer edinen İran’lı yönetmen Mohsen Makhmalbaf, ”The President” ile bu defa Ortadoğu coğrafyasına başkanlık sisteminin neler getireceğine dair öngörülerde bulunuyor.

HIZLI DEĞİŞİMİN AĞIR SONUÇLARI

Başlangıçta, parlak neonlarla ve konfetilerle süslenmiş ana caddelerden başkanlık sarayının görkemine dikkat çekilir. Kısa bir görsel şölen eşliğinde radyo ile TV’lerden ülkede hızlı bir değişimin olduğu anonsu yapılır. Bu manzara, başkan odağında ülkesini baskıyla yöneten tek adam ile yerine veliaht ilan ettiği 7 yaşındaki torunu ve lüks içinde yaşayan ailesinin sarayından görülen manzaradır, fakat gerçekler tamamen farklıdır. Öte yandan ikiye bölünen ülkede kargaşa ve başıbozukluk başlamış, çeteler, soyguncular sokaklara hâkim olmuş, halk sefil duruma düşmüştür. Halk ayaklanması ve devrim sonucu tek kişilik iktidarını kaybeden başkanı son adamı da terk edince torunuyla baş başa kalır ve dostlarını, arkadaşlarını hatta tüm halkı hain ilan eder. Radyo ve TV’ler bu defa başkanın da arandığı ve başına ödül konduğu duyurusunu verir. Artık sıradan bir mülteci konumuna düşen başkan, ihtişamlı üniformasını çıkartıp halk arasına katılmak zorunda kalacak, saraydan gördüğü manzara ile gerçeklerin tamamen farklı olduğunu bizzat yaşayarak öğrenecektir.

ÇOBANIN DEMOKRASİ DANSI

Yakalanmamak için her yolu deneyen başkan, bazen bir berber dükkânına girip tehditle berberin parasını ve kıyafetlerini gasp edecek, bazen kollarını her iki yana açıp korkuluk rolleri yapacak, kimi zamansa koyun sürülerini otlatan bir çoban kılığına girecek ve geceyi karton kutular içinde uyuyarak geçirecektir. Kısacası devrimle birlikte roller ve kıyafetler de değişecek, ancak hiçbir çabası sonuç vermeyen başkan saklandığı menfezde kıskıvrak yakalanacaktır.

Usta yönetmen Makhmalbaf’ın yer yer alegorik üsluplar denediği, ama flashback yapmadan sekansları birbirine ustaca bağladığı kaçış sahnelerinde ise başkanın ilk rolü ile ikinci rolü arasında fark olmadığı mesajını “sürü psikolojisi” üzerinden verir. Finalde, kendini yıllarca halkın çobanı olarak gören ve idam edileceğine kesin gözüyle bakılan başkana demokrasi için dans cezası verilir.

Filmin asıl finalini, başından beridir durumu anlamaya çalışan ve sorular soran 7 yaşındaki torunun bu kez kendisini yanıtlayan sorusudur. Başlarda şehrin ışıklarını açıp kapatarak oyun oynayan küçük prens hazretlerinin dedesine, “Devrim neden oldu anladım. Biz ışıkları kapayınca, insanlar karanlıkta hiçbir şey göremediler değil mi?” repliği, seyirciyi kuşatan en etkili mesajdır.

The President (Başkan)

Yapım: Gürcistan, İngiltere, Fransa, Almanya / 2014

Tür: Savaş / Dram

Senaryo: Mohsen Makhmalbaf, Marzieh Meshkini

Yönetmen: Mohsen Makhmalbaf

Oyuncular: Misha Gomiashvili, Dachi Orvelashvili, La Sukhitashvili, Guja Burdili, Zura Begalishvili, Lasha Ramishvili, Soso Khvedelidze, Dato Beshitaishvili

Süre: 119 Dak.

İMDb: 9.0

(Aydınlık, 17.03.2017)