Tweet

Olayların içinden | Güngör Uras
guras@milliyet.com.tr

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) 2016 ocak ayı ihracatının, 2015 ocak ayı ihracatının yüzde 14.4 gerisinde kaldığını açıklayınca üzülmüştük ve ekonominin durumu hakkında endişeye kapılmıştık.

Daha sonra Gümrük ve Ticaret Bakanlığı açıklama yaptı. Ocak ayı ihracatındaki gerilemenin yüzde 21.2 olduğunu öğrendik.
İhracat gelirinin 5 yıl aradan sonra ilk defa aylık 10 milyar dolar altında gerçekleşmesi, ithalatın ise son 6 yılın en düşük rakamına gerilemesi önemlidir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın açıklamalarına göre:

– Ocakta ihracat yüzde 21.2 daralarak 9.6 milyar dolar,

– İthalat yüzde 19.6 daralarak 13.4 milyar dolar oldu.

– Dış ticaret açığı yüzde 15.2 küçülerek 3.8 milyar dolar olarak gerçekleşti.

– İhracat geliri, ithalat giderinin yüzde 71.8’ini karşılayabiliyor.

– 12 aylık birikimli rakamlara göre ihracat yıllık olarak yüzde 10.3 daralmayla 141.2 milyar dolar, ithalat ise yüzde 14.9 daralmayla 203.9 milyar dolar seviyesinde oldu.

– Ocak ayında en fazla ihracat yapılan 4 ülkeden biri olan Irak’a yapılan ihracat yüzde 43.7 oranında, İngiltere’ye yapılan ihracat yüzde 30.4 azaldı. Büyük ihracat pazarımız Almanya’ya yapılan ihracat miktarında değişim yok.

Pazar kaybediyoruz

– Hammadde ve tüketim malları ihracatında önemli azalma var. Hammadde malları ihracatı yüzde 28, tüketim malları ihracatı yüzde 17, yatırım malları ihracatı yüzde 4 geriledi.

– Sanayi üretiminde ilk sırada yer alan motorlu kara taşıtları ihracatında gerileme devam ediyor. Motorlu kara taşıtları ihracatındaki yıllık daralma ocakta yüzde 13’e ulaştı.

– Enerji fiyatlarındaki gerileme, ithalat giderini azaltıyor. Enerji ithalatına ödenen döviz ocakta bir önceki yıla göre yüzde 37.2 (1.4 milyar $) azaldı.

– Önemli olan hammadde malları ithalatındaki gerilemenin yüzde 21.3’e ulaşması. Hammadde ve ara malı ithalatındaki gerileme ekonomide üretimin yavaşladığını gösteriyor.

– Tüketim malları ithalatındaki yüzde 12 oranındaki gerileme ise, iç piyasada tüketicinin para harcama eğilimindeki azalmanın işareti. Parası olmayan harcayamıyor, parası olan harcamıyor.

– Yatırım malları ithalatındaki yüzde 17 gerileme ise yatırımlardaki yavaşlamanın işareti.

– Gene de toplam ithalatımızda Çin başta gelen, Rusya onu izleyen ülke ama, ocakta Çin’den yapılan ithalat yüzde 9, Rusya’dan yapılan ithalat yüzde 27 oranında geriledi.

Ocak ayı ihracat ve ithalat rakamları ekonomimizin 2016 yılını nasıl geçirebileceğini ortaya koyan ‘öncü göstergeler. Bu göstergeleri iyi değerlememiz gerekiyor.

Öncü göstergeler olumsuz

Öncü göstergelere göre:

– Sanayide üretimde yavaşlama var. Sanayi üretiminin hammadde ve ara malı ihtiyacı giderek azalıyor

– Üretimin yavaşlaması, talebin daralması nedeniyle yatırım yapılmıyor. Yatırım malları ithalatı geriledi.

– Türk Lirası’nın aşırı değer kaybının ihraç ürünlerinin rekabet gücünü artırmadığı görülüyor. Çünkü ihraç ürünlerinde döviz girdi oranı yüksek. Döviz fiyatı ihraç edilecek ürünlerin maliyeti de artıyor.

– İhraç ürünlerinde, ürün çeşitliğinin sınırlı olması, emek yoğun ihraç ürünlerinde, dış piyasalarda rakip ihracatçıların artması, ihracatı sınırlıyor.

– Bu tabloda 2016 yılında üretim artışına geçmek zorlaşacak. Zaten düşük olarak belirlenen büyüme hedefine ulaşmak bile güçleşecek.
Bu verileri değerlendirerek vakit geçirmeden neler yapılabileceğini belirlemek ve ekonomide çarkların daha hızlı dönmesini sağlamak zorundayız. Görülüyor ki, daha çok inşaat yatırımı yapmakla, daha çok TOKİ binası yapmakla ekonominin çarkları dönmüyor.

(Milliyet, 03.02.2016)