Tweet

EKONOMİ SERVİSİ

2013’te yüzde 4.2 oranında büyüme gösteren Türkiye, 2014’te frene bastı. Orta Vadeli Program’da yüzde 3.3 olarak hedeflenen 2014 büyüme hızı yüzde 2.9’da kaldı. Yaşanan ihracat odaklı büyüme ekonomist cephesinde ‘negatif’ algılandı

Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) değeri 2014 yılında sabit fiyatlarla yüzde 2.9 arttı. Büyüme oranı 2013’te yüzde 4.2, 2012 yılında da 2.2 olmuştu. Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla, 126 milyar 70 milyon TL, cari fiyatlarla yüzde 11.6’lık artışla 1 trilyon 749 milyar 782 milyon TL oldu. Türkiye ekonomisi ilk dokuz aylık verilerde yapılan revizyonlar ve yılın son çeyreğinde özel tüketimin beklentilerden daha yüksek bir artış sergilemesiyle 2014 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 2.6, 2014 yılının tamamında ise yüzde 2.9 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. 2014 büyüme hedefi yüzde ilk olarak yüzde 4 olarak belirlenmiş daha sonra küresel belirsizlikler neden gösterilerek yüzde 3.3’e revize edilmişti. Anketlerde büyümenin son çeyrekte yüzde 2’de kalması, 2014’ün tamamında ise yüzde 2.7 olması bekleniyordu.

Büyüme dördüncü çeyrekte iç talepte öngörülmeyen ivmelenme ile beklentilerin üzerinde gelse de 2014’te yüzde 3.3 olan Orta Vadeli Program (OVP) hedefinin altında kaldı.

Analistler 2015’te ise OVP’de yüzde 4 olan hedefe ilişkin aşağı yönlü riskler olduğuna dikkat çekti.

TÜİK verilerine göre, tarım sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, 2014 yılında bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 1.9 azaldı.

Sanayi sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri ise sabit fiyatlarla yüzde 3.5 artarken, hizmet sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri yüzde 4 artış gösterdi.

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan: ‘Tarımdaki düşüş büyümeyi sınırladı’

“Küresel finansal piyasalardaki dalgalanmalar, jeopolitik gelişmelerin olumsuz etkilerinin artması ve elverişsiz hava koşullarının tarımda meydana getirdiği yüzde 1.9’luk daralma büyümeyi sınırlandırdı. Önümüzdeki dönem 25 öncelikli dönüşüm programının uygulanmasıyla, yapısal reformlar potansiyel büyümeyi artıracak ve ekonomide kırılganlık azalacak.”

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek : ‘Büyümenin itici gücü ihracat oldu’

“İhracat, 2014 yılı büyümesinin itici gücü olmuştur. Olumsuz konjonktüre rağmen ekonomimiz 2014’te de büyümeye devam etti. Küresel ekonomideki zayıf seyir, en büyük ticaret ortağımız olan AB’de devam eden durgunluk, jeopolitik gerginlikler ile finansal belirsizlikleri göz önünde tuttuğumuzda geçen yıl başarılı bir performans sergilediğimiz görülmektedir. Türkiye’nin 2014 yılı büyüme performansı, Latin Amerika için öngörülen yüzde 1.3’ün, gelişmekte olan Avrupa için öngörülen yüzde 2.5’in, Çin ve Hindistan hariç gelişmekte olan ülkeler için öngörülen yüzde 2.7’nin üzerindedir.”

 Revize edildi

TÜİK daha önce yüzde 4.1 olarak açıkladığı 2013 büyüme verisini de yüzde 4.2’ye revize etti. 2014 yılı ilk çeyrek büyümesi yüzde 4.8’den yüzde 4.9’a, ikinci çeyrek yüzde 2.2’den yüzde 2.3’e, üçüncü çeyrek ise yüzde 1.7’den yüzde 1.9’a revize edildi.

Kişi başına gelir azaldı

Kişi başına GSYH 2014 yılında cari fiyatlarla 22 bin 753 TL oldu. Kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri 2013 yılında ise 20 bin 607 TL’ydi. Kişi başı GSYH değeri 2014 yılında 10 bin 404 ABD doları, 2013 yılında ise 10 bin 822 ABD doları olarak hesaplandı.

2015’te hedef yüzde 4

2015 büyüme tahmini yüzde 3 seviyesinde bulunurken OVP hedefi ise yüzde 4 seviyesinde. Analistler özellikle ilk çeyrekte, gerek döviz kuru gelişmeleri gerekse genel seçimler öncesi artan iç siyasi tansiyonun etkisiyle tüketici güvenindeki sert düşüşe dikkat çekiyor. Tüketici güven endeksi martta 64.39 ile 6 yılın en düşük seviyesine gerilerken ekonomik güven endeksi de mart ayında bir önceki aya göre yüzde 15.4 azalarak 74.85 değerine düştü.

Prof. Dr. Erinç Yeldan bilkent Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanı

‘Bu filmi 1980’lerde görmüştük’

“Milli gelirde 2014’te gözlenen % 2.9’luk büyümenin ardında iki etken öne çıkıyor: Devletin tüketim harcamalarındaki artış (4.6) ve ihracattaki artış (% 6.8). Devlet harcamaları 2013’te de % 6.5 artmış idi. İhracat ise geçen sene daralma göstermiş idi. 2014’te ihracat artışını çoğunlukla döviz kurundaki aşınmaya bağlamak yerinde olabilir. Öte yandan sabit sermaye yatırımlarında dört çeyrek dönem boyunca üst üste küçülme var ve yıl ortalaması % 1.3’lük daralmaya işaret ediyor. Özel tüketim harcamalarındaki % 1.3’lük durgunlukla birlikte Türkiye’nin özel sektör iç talebinde sert bir durgunluk olduğunu, büyümenin de iç talebin baskılandırıldığı klasik ihracata yönelik büyüme ile açıklanabildiğini söyleyebiliriz. Türkiye böylesi bir süreci 1980’lerin ilk yarısında yaşamış, sonucu gelir dağılımında bozulma ve çalışanların reel gelirlerinde sert bir bozulma olmuştu. Sektörler arasında ise geçen sene ekonominin büyümesinin ivmelendirildiği sektör olan inşaat sektörünün 2014’te durgunluğa girdiğini, dördüncü çeyrekte de % 2 daralma gösterdiğini görüyoruz. Bu da hükümetin dayandığı en önemli sektörel kaynağın gücünü kaybetmekte olduğunu dile getiriyor.”

Analistler ne diyor?

Muhammet Mercan ING Bank Başekonomisti

‘2015 için aşağı yönlü riskler artıyor’

“Büyümenin kompozisyonunda net ihracatın katkısının önemli ölçüde zayıfladığı, özel kesim kaynaklı talebin ise ılımlı toparlanma eğilimini koruduğu anlaşılıyor. 2015’in ilk çeyreğine dair öncü göstergeler ise finansal piyasalardaki dalgalanmaların olumsuz yansımalarına işaret ediyor. Bu şartlar altında, 2015 büyümesi için aşağı yönlü risklerin güçlendiği söylenebilir.”

Levent Durusoy Yatırım Finansman Başekonomisti

‘1. çeyrekteki göstergeler endişe veriyor’

“2014 büyümesinde ilk üç çeyrek büyüme hızlarına yapılan yukarı yönlü güncellemeler etkili oldu. Gerek dördüncü çeyrek büyüme hızının düzeyi, gerekse birinci çeyrek için elde ettiğimiz öncü göstergeler 2015’te düşük büyüme hızı endişelerini gündemde tutacaktır. İlk çeyrekte yüzde 1.5 düzeyine kadar gerileyebilecek yıllık büyüme hızı ile birlikte 2015 tamamı için yüzde 3 büyüme tahminine sahibiz.”

(Milliyet, 01.04.2015)