Tweet

KDV ve ÖTV ile yüzde 70’e ulaşan dolaylı tüketim vergilerinin en ağır taşıyıcısı olan ücretli sınıf, gelir vergisinin de üçte ikisini ödedi

Gelir bölüşümünde çalışan sınıflar aleyhine seyreden manzara, vergi yükünde de değişmiyor; ücretliler verginin de ağır üstlenicisi durumundalar.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) 2013 Faaliyet Raporu’nda yer alan bilgilere göre, vergi gelirleri 367 milyar TL olarak gerçekleşirken KDV ve ÖTV gibi tüketim vergilerinin payı yüzde 68’i buldu. Ülkedeki 16,3 milyon ücretli ve 10 milyona yakın emekli, tüketim vergilerinin en fazla üstlenici olarak dolaylı vergilerin de ağırlıklı kısmını ödüyorlar.

Servet sahiplerinden, toplam verginin ancak yüzde 5’i alınırken doğrudan alınan vergilerin ana kalemi gelir vergisinin de yükünün ücretlilerin sırtında olduğu görüldü. GİB verilerine göre, “muhtasar” ile kaynağından kesilerek ödenen gelir vergisinin yüzde 69’a yakını ücretlerden yapılan kesintilerden oluştu.

Böylece ücretliler, doğrudan ödedikleri vergilerle de toplam vergilerin ayrıca yüzde 18’ini ödediler. Banka ve firmaların ödedikleri kurumlar vergisinin toplam vergi gelirlerindeki payı ise yüzde 8,6 olarak gerçekleşti.

GELİR VERGİSİ VE ÜCRETLİ

2013 yılında kaynağından kesilen vergi tutarı 70 milyar TL’ye yaklaşırken bu vergilerin yüzde 66’sı (yaklaşık üçte ikisi) ücretlerden kesildi. GİB verilerine göre yaklaşık 5,5 milyon işçi, asgari ücretli gösterildi ve onlar için Maliye’ye 7,6 milyon TL gelir vergisi yatırıldı. 3 milyon ücretli ise asgari ücretin üstünde ücretli gösterildi ve onlar için 38,5 milyar TL vergi yatırıldı. Böylece 8,5 milyon ücretli için 46 milyar TL’ye yakın vergi, ücretin kaynağından kesilip Maliye’ye yatırıldı. Bu da stopaj yoluyla ödenen gelir vergisinin üçte ikisini oluşturdu.
Buna karşılık, mimar, mühendis, bakkal, ayakkabıcı, lokantacı, doktor, diş hekimi, konfeksiyoncu, noter, kuaför, avukat, yedek parçacı, nakliyeci, eczacı, yeminli mali müşavir, nakliyeci, kürkçü, kuyumcu, dolmuşçu, taksici, pastane, büfe işletici gibi serbest meslek sahipleri, beyan ettiği gelir karşılığı 1,9 milyar TL ödedi. Bu, toplam gelir vergisinde yüzde 2,4 yer tuttu.

FAİZ, KÂR, RANT

Mevduat, repo faizlerinden sağlanan kazançlardan gelir vergisi olarak 4,6 milyar TL Maliye’ye yatırılırken, bu toplamda yüzde 7’yi bile bulmadı ve asgari ücretlilerin katkısının 5 puan gerisinde kaldı.
İşyeri kiracılarının, kaynaktan keserek Maliye’ye yatırdıkları tutar ise 4,7 milyar TL olarak gerçekleşti ve işyeri kirasından katkı, toplam gelir vergisinde yüzde 6,8 ile yine asgari ücretli katkısının 4,3 puan gerisinde kaldı. 2013’te kâr payı alanların ödedikleri gelir vergisinin katkısı yüzde 2’nin altında kalırken müteahhitlerin katkısı da yüzde 3,2 oldu. (BirGün Ekonomi, 8 Mayıs 2014)

Editör : Deniz Sarı