Tweet

Betül KANBOLAT

Temmuz ayında yazılarıma kısa bir ara verdim. Bir süredir okumayı planladığım kitaplar vardı onlara vakit ayırmak istedim. Bu arada, masamda biriktirdiğim resimli çocuk kitaplarını da ihmal edemezdim. Çocuklarımla yaz tatili boyunca bu kitapları okuduk, inceledik, geride bıraktıkları izleri ve aklımıza takılan soruları birbirimizle paylaştık. Bugün diğer yazılarımdan farklı olarak çok sayıda kitaba yer vereceğim. Dilerseniz notlar alabilirsiniz. Kitapçılara gidip kitapları yerinde inceleyebilir, ilginizi çekenleri kitaplıklarınıza dahil edebilirsiniz.

Öncelikle çocuk edebiyatı dışında kalan, kendi okuduğum kitapları paylaşmak istiyorum.

• Michel Tournier’in yazdığı ve ilk olarak 1999 yılında okuduğum Cuma ya da Pasifik Arafı adlı kitap maceracı yanı bir tarafa zaman, düzen ve tüketim anlayışının genel kabullerini yerle bir eden etkileyici bir tasarı roman. (Ayrıntı Yayınları)

• Pavol Dobšinsky’nin yazdığı, bir kültürel araştırma mirası kabul edilebilecek 30 öyküden oluşan Slovak Halk Hikâyeleri seçkisi. (Fihrist Yayınları)

• Aşıklar Bayramı romanının sinema filminin çekileceği müjdesini okurlarıyla paylaşan Kemal Varol’un Jar adlı romanı. 80 darbesi sonrası küskün iki kardeşin karşılıklı kurulan meyhanelerine yerleşmiş sır, tebessüm ve hüzün eşliğinde edebi bir insan ve memleket muhasebesi. (Everest Yayınları)

• Latife Tekin’in karantina günlerinde şiirin rahmine düşürdüğü düşünce ve duygularının ürünü. Zamansız bir varoluş izleği. Gelincik ile Yılanbalığı’nın çırpınış ve kalp sancısı. (Can Yayınları)

• Peder Frederik Jensen’in, anlık görüntülerden ilham aldığı ve 25 hikâye ile Danimarka’nın her kesiminden yaşam kesitleri sunduğu Danimarka Demiryolları kitabı. (Kalem Kültür)

• Stendhal’ın 1830 yılında yazdığı, omurgası güçlü karakter gözlemleri ile Napolyon’un sürgüne gönderildiği dönemin dinamiklerinden oluşan Kırmızı ve Siyah adlı romanı. Konu mevki, statü arayışı ve tutkuysa zaafların çağlar boyu insanlığı benzer biçimlerde etkilediğinin edebi göstergesi. (İş Bankası Kültür Yayınları)

• Prof. Dr. Talat Çiftçi’nin ‘Beyin, Nöroestetik ve Stratejik Yaratıcılık’ üzerine fikir ve araştırmalarını kaleme aldığı, canlıların hayatta kalma isteği ve bu yöndeki savaşı üzerine yazdığı zihin açan kitabı Yaşamsal Satranç. (Destek Yayınları)

• Balzac’ın 18. yüzyıl toplum yapısını anlattığı, satın alınabilen vicdan üzerine düşündüren Kibar Fahişeler adlı romanı. (İmge Yayınları)

• Balkanların Gorki’si olarak anılan yazar Panait Istrati’nin 20. yüzyıl başındaki feodal yapıyı, yaşam koşullarını ve devlet politikalarını kendi yaşamından izlerle birleştirdiği bir yoksullukla mücadele novellası olan Baragan’ın Dikenleri adlı kitabı. (İş Bankası Kültür Yayınları)

• Ayna, Dalga ve Gölge adlı resimli kitaplarıyla tanınan Suzy Lee’nin eserlerinin ortaya çıkışını, kişisel notlarını ve düşüncelerini bir araya getirerek okura yaratıcı özgün dünyasını açtığı kitabı Sınır Üçlemesi. (Meav Yayınları)

Okul öncesi eğitim ve oyun çağındaki çocuklarla etkileşimli okuyabileceğimiz resimli kitaplar…

• Eylül Şenyürek Altaş’ın yazdığı ve Hülya Erdil Çakıroğlu’nun resimlediği Fikir Ismarlama Merkezi. Kendi özgün fikrini aramak, ortak fikirde buluşmak, fikir ısmarlamak, değişime açık olmak, sıradanlığı kavramak ve hareket geçmek üzerine ilham verici bir kitap. (Masal Seramik Evi Yayınları)

• Mevlana İdris’in Romantik Tilki’si. Toprağından koparılmış bir menekşe için sabahın ve akşamın anlamı olan bu Tilki ile masal anlatmanın gücünü görüyoruz. Bir canlının bastırılamayan kendine özgü doğası hüzünle karışık ince bir mizahla okuru gülümsetiyor. (Kipat Yayınları)

• Richard T. Morris Ayı Geldi adlı kitabında akan nehir önemli bir sembol. Nehir, bir ayının merakla kendisine uzanıp içine düşmesiyle varlığını fark ediyor. Kitapta sayfalar Ta ki… ifadesiyle birbirine bağlanıyor. Her sayfada maceraya yeni bir canlı ekleniyor. Yaşamak denen şey bireysel bir mesele gibi görünüyor ta ki…?! (Ketebe Yayınları)

• Sema Yaylı’nın origami sanatını hikâye kurgusuyla birleştirdiği kitabı Karar Dağları, ‘kararsız bezginleri’ ve ‘halinden memnunları’ yaşamda aktif rol almaya davet ediyor. Kitabın sonundaki etkinlik yönergeleri, hikâyedeki varlıkları kağıt katlama sanatı ile evimize konuk etme fırsatı sunuyor. (Omes Çocuk)

• Göster, salla, takip et komutları eşliğinde çocuğunuzun doğa farkındalığına katkı sunabileceğiniz bir kitap olan Bu Kitabı Yeniden Kullan, okuruna “gezegenin sana ihtiyacı var” diyor. Anlatıda bir arının vızıltısıyla dolaşıyor, bir kompost kutusuna uğruyoruz. Toprağın dönüştürücü gücünü okuyor, geri dönüşüm bilincinin önemini hatırlıyoruz. (Puis Yayınları)

• İricik, ülkemizde ilgiyle takip edilen yazar-çizer Benji Davies’in kitabı. Büyük öykülerin küçük başlangıçların devamı olduğu önermesiyle ortaya çıkan eser attığımız adımların büyüklüğünün boyutlarımızdan çok aklımız ve cesaretimizle olan ilgisini duygulu bir biçimde dile getiriyor. (Redhouse Kidz Yayınları)

• Yetişkinler Çözümden Ne Anlar? adlı resimli kitabı yeni yıla yakın sayfaya taşımayı planlıyorum. Şimdilik detaya girmeyeceğim. Payam Ebrahimi’nin yazdığı hikâye içindeki ironi ve mizah ile kalbimizi kazandı. (Kitap Koala)

Bilimsel bilgiler de içeren kurgu dışı kitapları her zaman sevdik. Bu yaz kitaplığımıza eklediğimiz kitaplardan birkaçı şöyle;

• Kurtların Dönüşü, ABD’deki Yellowstone Milli Parkı’nın ekosisteminde meydana gelen önemli bir değişimin akıl ve bilim yolu ile nasıl yönetilip iyileştirildiğini çocukların anlayacağı netlikte anlatıyor. Kitapta yer alan yaşam döngülerine ait diyagramlar ilgi çekici. (Meav Yayınları)

• 15 soru 15 cevap 15 kitap başlığı altında yayınlanacak serinin ilk iki kitabı Beyin Nasıl Çalışır? ve Para Ne İçindir? Çocukların günümüz koşullarını yorumlamaları ve bakış açılarını çeşitlendirip güçlendirmeleri adına güzel birer araç. Devamını merakla bekliyoruz. (ODTÜ Yayınları)

• Gülnar Onay’ın kaleme aldığı, Türkiye’nin Ağaçları kitabı açık alanda bolca vakit geçiren çocuklar ve yetişkinler için rehber niteliğinde. Kitapta gölgesine oturup dinlendiğimiz ağaçların adları, tarihe ve efsanelere konu olmuş özellikleri okurlarla paylaşılıyor. (Mandolin Yayınları)

İlköğretim çağındaki çocukların okuyabileceği roman ve hikâyelere de örnekler vermek isterim;

• Gilles Abier’in bir tohum aracılığıyla hayatı, duyguları, ailevi bağları anlatan Hediye Tohum adlı kitabı arka kapağında yer alan zarf ile bizi gülümsetti. Zarfın içinden çıkan sürpriz atalık tohum Ekim ayında toprakla buluşmayı bekliyor. (Uyurgezer Yayıncılık)

• Joy Cowley’nin hikâyelerini seviyoruz, daha önce de köşeye taşımıştım. Farelya’ya Yolculuk bu kez insanların değil farelerin dünyasından modern bir anlatı. Varılacak yeri değil yolculuğun kendisini kutlayan bir macera. (Uyurgezer Yayıncılık)

• Yazar Carlo Barbieri, Küçük Dedektif Ciccio ile çocuklara kendi merak ve dikkatlerini tartma fırsatı sunuyor, bu yöndeki farkındalıklarını eğlenceli bir biçimde harekete geçiriyor. (Hayalkurdu Yayıncılık)

• Yaratıcı bir yazar, yaratıcı bir hikaye! Vuokko Hurme’nin Tepe Taklak adlı romanında yaşam alt üst. Kaynaklar tükenmeye yüz tutarken hayatlar nasıl değişecek? Gökyüzünde kurulması muhtemel geleceği, yeni dünyayı arama cesaretini kimler gösterebilecek? (Can Yayınları)

Geçtiğimiz günlerde Prof. Dr. Zeynep Cihangir Cankaya’nın ergenlik döneminde çocuk-ebeveyn ilişkisi konulu paylaşımının altında “ilişkilerde mazisi olanın geleceği de olur” diye bir ifade yer alıyordu. İfade, çocukluk çağında kurulan güçlü duygusal bağın ilerleyen yıllarda aile içi iletişimde kazanç sağlayacağına işaret ediyordu. Çocuk kitapları aracılığıyla bir çocuğun kendi duygularını tanıyabileceğini, hikâyelerdeki derinlik ölçüsünde ve kahramanlarla kurduğu bağ vesilesiyle de gelecekte bireysel, ailevi ve toplumsal ilişkilerini yönetme becerisi kazanabileceğini düşünüyorum. Bebeklik çağında çocukları kitaplarla buluşturmak gerçekten sihirli. Ailesiyle sağlam bir okuma kültürü geçmişi olan çocukların gelecek adına umutları ve güçlü amaçları olacağına inanıyorum. Yukarıda paylaştığım kitaplar çocuklarımızla kaliteli vakit geçirebileceğimiz, yolculuklarımıza, oyunlarımıza ve aile sohbetlerimize dahil edilebileceğimiz tasarım ve içeriklere sahip. Cevaplamamız gereken soru şu; bizler bu vakti yaratmaya gönüllü müyüz? Çocuklarımızın görev icabı göstermelik ilgimizi hakiki olandan çok iyi ayırt ettiklerini unutmadan soruyu cevaplayabiliriz.

Kitaplı ve ‘kipatlı’ yazılarda buluşmak üzere, iyilikle kalın!

(Birgün, 26.08.2022)