Tweet

ABD’li astronotların gerçekten dünyaya inmediğinden dünyayı beş ailenin yönettiği iddiasına uzanan komplo teorileri pek çokları için mizah konusu olabilir, ancak dünyada milyonlarca insan bu temelsiz fikirlere inanıyor.  Rakamlar komplo merakının dünyanın geri kalanında da, Türkiye’den az olmadığı gösteriyor.

İngiltere merkezli araştırma şirketi YouGov 24 ülkede 25 binin üzerinde kişiye tarihsel ve güncel komplo teorileri hakkındaki görüşlerini sordu.  Cevaplar komplo teorilerinin gelişmiş ülkelerde de önemli sayıda alıcı bulduğunu gösteriyor.

Virusun varlığına inanmayanlar var

Türkiye’de sadece şehirli nüfus arasından 1041 kişiyle yapılan ankete katılanların yüzde 14’ü aşıların zararlı yan etkilerinin kamudan saklandığına “kesinlikle” inanıyor.  Bu iddiaya inananların toplam oranı yüzde 32, yani inanmayanlardan yüzde 2 daha fazla.  Emin olmayanların oranı ise yüzde 37.  Mesele “güçlü çevrelerin ürettiği bir mit”, virüsün de yalan olduğuna gelince sağduyu devreye giriyor.  Ama komploya prim verenlerde var.  Bu teorinin kesinlikle ya da muhtemelen doğru olduğuna inananların toplam oranı yüzde 14, inanmayanlar ise yüzde 56.  İngiltere’de korona virüse inanmayanların ya da şüpheyle bakanların oranı yüzde 3, ABD’de 9. Bu konudaki en şüpheci ülkeler yüzde 23 ile Güney Afrika ve yüzde 20 ile Tayland.

O beş büyük aile!

Bir grup insanın dünyadaki gelişmeleri siyasi iktidarlardan bağımsız olarak kontrol ettiğine inananların ve gezegeni yönettiğine en çok inananlar; incelenen 24 ülke arasında yüzde 72 ile Kenya, yüzde 69 ile Nijerya ve yüzde 61 ile Güney Afrika’da.  Kenya’da katılımcıların yüzde 17’sinin de bu soruya “Bilmiyorum” yanıtını verdiği düşünüldüğünde komplo yatkınlığının boyutu daha da belirginleşiyor.

Uzaylıları bizden saklıyorlar!

“Dünyayı beş büyük aile yönetiyor” diye özetlenen bu komplo teorisine Türkiye’deki oranı yüzde 45. Sadece yüzde 18’lik bir kesim buna inanmıyor.  Meselenin Akdeniz ile bir ilgisi olsa gerek ki Türkiye’nin hemen ardından İspanya ve Yunanistan geliyor.

Uzaylıların dünyalılarla temas kurduğuna, ancak bu bilginin bizden kasten saklandığına inananların Türkiye’deki oranı yüzde 26. Yüzde 21’lik bir kesim ise 1969’da Ay’a iniş yapıldığına inanmıyor.

ABD varsa şüphe var

Türkiye’deki katılımcıların yüzde 23’ü Yahudi soykırımının yalan olduğunu düşünüyor. Holokost sorusu Almanya’da sorulmamış.

Yine Türkiye’de yüzde 41’lik bir kesim 11 Eylül saldırılarının gerçekleşmesinde ABD hükümetinin teröristlere yardımcı olduğuna inanıyor. ABD’lilerin yüzde 58’i bunu bir komplo teorisi olarak görüyor.  ABD ile ilgili konulardaki şüphecilik Donald Trump’ın 2016’daki seçim zaferine uzanıyor. Türkiye’deki katılımcıların yüzde 33’ü Trump’ın ekibinin bilerek Rusya ile iş birliği yaptığına inanıyor. Aksini düşünenlerin oranı yüzde 13.  Bunun bir komplo teorisi olduğuna inanan ABD’lilerin oranı yüzde 36.

Secimde bir Rus müdahelesi olduğu görüşündeki ABD’liler yüzde 39 ile daha fazla.  Belki de en ilginç rakamlar küresel iklim krizine dair.  İklim değişikliğinin “insanları aldatmak için uydurulmuş bir yalan” olduğuna inananların toplam oranı yüzde 14. Yüzde 59’un bu konuda net bir “hayır” yanıtı vermesi, krizin kamuda ne denli endişe yarattığının bir göstergesi.

(Oksijen, 18-24.02.2022)