Tweet

Recep BAHAR / DETAY HABER

Küresel Barış Endeksi, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana çatışan ülke sayışının 92 ile zirveye çıktığını ortaya koydu. Dünyada şu anda 56 çatışma yaşanıyor. Bu, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük sayı. Askeri harcamalar da katlandı.

Askeri puanlama sistemi, ABD’nin askeri kapasitesinin Çin’den üç kat daha yüksek olduğunu gösteriyor. ABD’nin yanı sıra Çin ve Rusya da askeri kapasitesini sürekli artırıyor. Şiddetin küresel ekonomik etkisi 2023’te 19.1 trilyon dolara yükseldi ve bu, küresel GSYİH’nın (milli gelir) yüzde 13.5’ini temsil ediyor. Kişi başına maliyet ise 2 bin 380 dolar.

Uluslararası düşünce kuruluşu Ekonomi ve Barış Enstitüsü’nün (IEP) hazırladığı Küresel Barış Endeksi’nin (GPI) 18. baskısı yayımlandı.

Rapora göre ortak çaba gösterilmediği takdirde büyük çatışmaların artması riski bulunuyor. Raporda öne çıkan başlıklar ise şöyle:

• 97 ülkenin barış durumu, Küresel Barış Endeksi çalışmasının başladığı 2008’den bu yana herhangi bir yılda görülenden daha fazla kötüleşti.
• 2023’te savaşta ölenlerin sayısı 162 bine ulaşırken, Gazze ve Ukrayna’daki çatışmalar barışın küresel düzeyde azalmasının başlıca etkenleri oldu. Bu, son 30 yıldaki en yüksek ikinci ölüm oldu. Önceki rekor Ruanda’da soykırımın yaşandığı 1994’e ait… Ukrayna, bu rakamın yarısından fazlasını temsil etti ve Ukrayna’daki savaşta büyük çoğunluğu asker 83 bin kişi öldü.
• Siyonistler, geçen yıl Gazze’de 7 Ekim’den 31 Aralık 2023’e kadar 21 bin 978 Filistinliyi katletti. 1 Ocak’tan 30 Hazirana kadar şehit edilenlerin sayısı 16 bini aştı. Geçen yıl boyunca Ukrayna’da ölen sivil sayısı ise sadece 1500… Ukrayna’da 2022’de 8 bin 204 sivil Rus işgali sonrasında hayata veda etmişti..
• 92 ülke askeri çatışma içinde!
• Şu anda 92 ülke, Küresel Barış Endeksi’nin başlangıcından bu yana herhangi bir zamanda olduğundan daha fazla sınırlarının ötesinde çatışmalara karışıyor.
• Dünyada şu anda 56 çatışma yaşanıyor. Bu, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük sayı. Küçük çatışmaların sayısının artması, gelecekte daha büyük çatışmaların yaşanma olasılığını da artırıyor.
• Türünün ilk örneği olan askeri puanlama sistemi, ABD’nin askeri kapasitesinin Çin’den üç kat daha yüksek olduğunu gösteriyor. ABD’nin yanı sıra Çin ve Rusya da askeri kapasitesini sürekli artırıyor.
• Şiddetin küresel ekonomik etkisi 2023’te 19.1 trilyon dolara yükseldi ve bu, küresel GSYİH’nm (milli gelir) yüzde 13.5’ini temsil ediyor. Kişi başına maliyet 2 bin 380 dolar. Çatışmalar askeri malzeme üreten şirketlerin palazlanmasına da yol açıyor. Çatışmalara maruz kalmak, hükümetler ve işletmeler için önemli bir tedarik zinciri riski oluşturmakta.
• Militarizasyon (askerileşme), Küresel Barış Endeksi’nin başlangıcından bu yana en büyük yıllık bozulmayı 2023’te kaydetti. 108 ülke daha da militarize oldu. 110 milyon ülke evini barkını kaybetti.
• 110 milyon insan ya mülteci ya da şiddetli çatışmalar nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş durumda. Her biri yarım milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke sayısı 16’ya ulaştı. Türkiye, yaklaşık 3.6 milyon resmi sığınmacı ile ilk sırada.
• Kuzey Amerika (ABD, Kanada ve Meksika), şiddet içeren suçlardaki artış ve şiddet korkusundan kaynaklanan en büyük bölgesel bozulmayı gördü.
• İzlanda, 2008’den bu yana koruduğu konumla en barışçıl ülke olmayı sürdürüyor; onu İrlanda, Avusturya, Yeni Zelanda ve ilk beşe yeni giren Singapur izliyor. Yemen, dünyanın en az barışçıl ülkesi olarak Afganistan’ın yerini aldı. Yemen’i Sudan, Güney Sudan, Afganistan ve Ukrayna takip ediyor.
• Gazze, ülke olarak tanınmadığı için listede yer almıyor. Gazze’deki soykırım nedeniyle İsrail’in sıralaması tüm zamanların en düşük seviyesi olan 155’inci sıraya geriledi! Bu, Küresel Barış Endeksi’ndeki en büyük bozulmaya işaret ediyor. Ancak son on yılda Filistin de en büyük bozulmaya tanık oldu ve 145. sıraya geriledi.

(Yeni Mesaj, 01.07.2024)