Tweet

Geçtiğimiz senenin en iyi kadın intikam filmi hiç kuşkusuz Yetenekli Genç Kadın (Promising Young Woman). Sundance’te prömiyerini yapan ve festivalin en çok konuşulan bu film geçtiğimiz hafta Altın Küre adayları arasında da karşımıza çıktı. Ancak Altın Küre bu filme ve başrol oyuncusu Carey Mulligan’ın muazzam performansına ödül vermedi.

Cassie rolünde Mulligan o kadar iyi bir denge yakalamıştı ki, oyuncunun en iyi performansıydı diyebilirim; spesifik bir olay, konu hakkında son derece duyarlısınız, tonlarca tuğla ağırlığı var omuzlarınızda, ama bu duyarlılığınızı ve üzerinizdeki ağırlığı dışarıya hissettirmiyorsunuz, hiçbir duygunuzu göstermiyorsunuz ve aynı zamanda da zeki ve esprilisiniz. Böyle katmanlı birini canlandırmak eminim ki çok zordur.

İngiliz oyuncu, yazar Emerald Fennell’in yazıp yönettiği ilk uzun metrajlı filmi olan bu tecavüz sonrası intikam hikâyesinde yönetmen, ana karakteri Cassie aracılığıyla tecavüz kültürünü ve toksik erkekliği sorgulayarak feminist bir filme imza atmış. Filmi yazmak için uzun zamandır Türkiye’de de rahatlıkla izlenebilsin diye bekleyip durdum, ama 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak bu filmi tavsiye etmeden rahat duramayacağım.

GERİLİMİN DOZU HIZ KESMİYOR

Filmin görünüşü harika, mizanseni güçlü ve prodüksiyonu kaliteli. Masal kitabından çıkmış bayram şekeri gibi duran, canlı renklerin adeta patladığı ve etrafı yanık şeker kokusu sardığı her sahne aynı zamanda bir o kadar karanlık ve gerilim yüklüydü. Dava konusunun ağırlığına ve karanlığına karşın bu kadar renkli bir filmin tarifi de inanın güç. Senaryosunun tahmin edilemez oluşu, nasıl ilerleyeceğini anladığınızı düşündüğünüz yerlerde konunun başka yola sapması iyi bir senaryosu olduğuna işaret. Deftere çiziklenen roma rakamlarını her gördüğünüzde hikâyesindeki gerilim ve merak dozunu artıran filmin yarattığı aşırı stilize dünyanın belki son yirmi dakikası içime pek sinmedi diyebilirim. Son söz böyle mi olmalıydı bilemiyorum.

TECAVÜZ SONRASI İNTİKAM

Ontolojik olarak konvansiyonel olan yollar dışında hareket eden, çünkü ahlakın ve adaletin çökmüş olduğu dünyada kurgulanan intikamcı (vigilante) filmler gibi, tecavüzün cezasının kadın tarafından cinayet ile kesilmesi de yadsınmamalıdır sinemada. Bu filmleri suç ve ceza bağlamında hafif bir edayla yadsımak hiçbir zaman bana göre olmadı, benim için sinema fanteziler sunandır, hayallerimizin öteki tarafına geçmemize olanak tanıyandır. Elbette bu değerlendirmemde belli kriterler koymuyor değilim. Başlıca kriter tecavüze uğrayan kadın ile intikam alan kadının hikâyede nasıl konumlandırıldığıdır. Mesela bunlardan ana akım sinema içindeki en meşhur olanı Mezarınıza Tüküreceğim (I Spit on Your Grave) filmidir. Kadının arzu edilen ve neredeyse tecavüzü hak eden davranışlar içinde gibi gösteren sahneler filmin aslında erkek bakışını yansıttığı için feminist dilin tam karşısında yer almaktadır. Veya 2017’de izlediğimiz bir diğer tecavüz sonrası intikam filmi olan İntikam (Revenge) filmi de kadını önce arzulanan bir obje olarak konumlandırıp ardından tecavüzün intikamını alan kadını seyirciye dayatmaktadır. Tecavüz mağduru kadının intikamını aldığı filmler feminist bakış açısına ve diline sahip değilse o film sadece suçlu zevk diye tanımladıklarımızdandır.

HENÜZ SON SÖZLER SÖYLENMEDİ

Cassie’nin yaptıklarını neden yaptığını, içindeki bu intikamın kaynağının ne olduğunu filmi izleyince göreceksiniz, sürpriz kaçırmaya gerek yok. Ama bu son verdiğim iki örnekten yola çıkarsak Yetenekli Genç Kadın filmi bana kalırsa önemli oranda feminist bir bakış açısına sahip. Yönetmeninin ve yazarının kadın olması buna kesinlikle olumlu katkı sağlamış gibi duruyor. Örneğin, Elliot Page’li Lolipop (Hard Candy) filminden sonra izlediğim, toksik erkekliğe karşı en iyi kadın intikam filmi buydu diyebilirim. Ana akım sinemanın egemen ideolojik kodlarına karşı feminist sinemanın yeni dil oluşturmuş olması bir yandan da bu dilin ana akım karşısında yer almasını beraberinde getirmeye devam edecektir. Cesur kışkırtıcılığı olan bu gerilim filmi, doğru zamanlamasıyla, yönetmen Fennel’ın, iyi erkekler olduklarını düşünen ve “ben bir centilmenim” diyen erkekler hakkında söyledikleri ile #MeToo sonrası dediğimiz dönemde iyi bir sohbet başlatıcısı olmakta. Çünkü henüz son sözler söylenmedi.

(Birgün, 06.03.2021)